Þingvellir, Vestmannaeyjum

Heiti: Þingvellir - Vísir

Byggingarár: 1905-1907

Horfið: Fór undir hraun 1973

Upphafleg notkun: Verslunar- og íbúðarhús

Fyrsti eigandi: Lyder Højdal

Aðrir eigendur:

≈1912: Kaupfélagið Herjólfur

1927 ?: Gísli J. Johnsen

?: Útvegsbankinn

1939: Einar Sigurðsson

Upphafleg staðsetning: Njarðarstígur 1, Vestmannaeyjum

Flutt: 1940 á Heimagötu, Vestmannaeyjum

Þingvellir á Njarðarstíg í Vestmannaeyjum. Sótt 22. júní 2024 af http://heimaslod.is/index.php?curid=6564.

Þingvellir í eldgosingu 1973. Ljósmynd í eigu Ljósmyndasafns Vestmannaeyja.

Saga:

Á árunum 1905-1907 byggði Norðmaðurinn Lyder Højdal glæsilegt verslunarhús við Njarðarstíg 1 í Vestmannaeyjum. Højdal var útgerðar- og kaupmaður, meðeigandi í mörgum Eyjabátum og umboðsmaður fyrir vélarnar sem notaður voru í fyrstu vélbátana. Í upphafi var húsið ein hæð og ris. Síðar var það flutt nokkrum húsbreiddum sunnar, byggð undir það ein hæð og stóð þá við Heimagötu á móti Útvegsbankahúsinu. Fyrsta kaupfélagið í Eyjum, Kaupfélagið Herjólfur, eignaðist húsið skömmu eftir byggingu þess og hafði bækistöðvar sínar þar. Árið 1927 flutti Gísli J. Johnsen póstmeistari afgreiðslu póstsins í húsið og var gengið í póststofuna um dyr á norðurhlið hússins. Þar var einnig rekin verslunin Vísir og var húsið nefnt eftir henni. Athafnamaðurinn Einar Sigurðsson (1906-1977) keypti húsið af Útvegsbanka Íslands sem eignast hafði húsið við gjaldþrot Gísla J. Johnsen. Það var Einar sem lét flytja húsið til að rýma fyrir byggingu Hraðfrystistöðvar Vestmannaeyja. Húsið var flutt að Heimagötu árið 1940 og var jafnframt stækkað. Þar voru síðan skrifstofur Hraðfrystistöðvar Vestmannaeyja til ársins 1966. Á jarðhæðinni var jafnan ýmis konar verslunarrekstur, síðast ljósmyndavöruverslun. Risið var með fallegum kvisti og þar voru rúmgóð íbúðarherbergi. Einar ríki, eins og hann var kallaður, rak umfangsmikla útgerð og fiskvinnslu og var oft með fimm til sexhundruð manns í vinnu. Auk þess var hann bæjarfulltrúi og varaþingmaður og lét að sér kveða í ýmsum félagsmálum, sinnti ritstörfum og stofnaði bókasafn.¹

Í eldgosinu árið 1973 brann húsið til grunna og endaði að lokum undir hrauni.²

Á þessari loftmynd sem tekin var 1953 af byggðinni sem fór undir hraun 20 árum síðar sést hvar Þingvellir stóðu áður en húsið var fært (nr. 1) og hvert það flutt (nr. 2). Heimild: Valli Elli (2024, 23. júní). Sótt 24. júní 2024 af https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10228294271796649&set=p.10228294271796649&type=3.

Leitarorð: Vestmannaeyjar

Höfundur: Guðlaug Vilbogadóttir.
Síðast uppfært 24. júní, 2024

Heimildaskrá

1
Heimaslóð (2017, 5. janúar). Þingvellir. Sótt 22. júní 2024 af https://heimaslod.is/index.php/%C3%9Eingvellir; Heimaslóð (2024, 14. febrúar). Einar ríki. Sótt 22. júní 2024 af https://heimaslod.is/index.php/Einar_r%C3%ADki; Þorsteinn Þ. Víglundsson (1974). Samvinnusamtökin í Vestmannaeyjum. III. hluti. Blik. Ársrit Vestmannaeyja, 31. árg. Sótt 22. júní 2024 af http://www.heimaslod.is/index.php/ Blik_1974/Samvinnusamt%C3%B6kin_%C3%AD_Vestmannaeyjum%2C_III._hluti; Haraldur Guðnason (1967). Póstmálin í Eyjum áður fyrr. Blik, Ársrit Vestmannaeyja, 26. Sótt 22. júní 2024 af http://www.heimaslod.is/index.php/Blik_1967/P%C3%B3stm%C3%A1lin_%C3%AD_ Eyjum_%C3%A1%C3%B0ur_fyrr; Guðjón Á. Eyjólfsson (1973). Vestmannaeyjar. Byggð og eldgos, bls. 184-185. Reykjavík: Ísafoldarprentsmiðja; Þórbergur Þórðarson (1968). Einar ríki. II. bindi. Fagur fiskur í sjó. Reykjavík: Helgafell.
2
Heimaslóð (2017, 5. janúar). Þingvellir. Sótt 22. júní 2024 af https://heimaslod.is/index.php/%C3%9Eingvellir.

Deila færslu

Höfundur: Guðlaug Vilbogadóttir.
Síðast uppfært 24. júní, 2024