Öldugata 8, Seyðisfirði

Heiti: Baldurshagi

Byggingarár: 1878

Upphafleg notkun: Íbúðarhús

Fyrsti eigandi: Jónas Th. Stephensen

Aðrir eigendur:

1887: T. I. Imsland

Upphafleg staðsetning: Fjarðaralda, Seyðisfirði

Flutt: 1882 að Öldugötu 8, Seyðisfirði

Saga:

Árið 1878 var virt reisulegt timburhús sem Jónas Th. Stephensen (1849-1929) trésmiður og verslunarmaður og kona hans Margrét Stefánsdóttir (1852-1928) höfðu reist sér á Fjarðaröldu í botni Seyðisfjarðar og nefndu Baldurshaga.¹ Tveimur árum seinna bjuggu þau þar ásamt þremur ungum dætrum sínum, fimm vinnuhjúum og öðrum hjónum með tvö börn.²

Að kvöldi 13. janúar 1882 skullu nokkur stór snjó- og vatnsflóð yfir byggðina á Fjarðaröldu og eyðilögðu mikið tvö íbúðarhús, nokkra báta og aðrar eignir. Eitt flóðið lenti m.a. á húsi þeirra Jónasar og Margrétar og tók með sér hluta af húsinu og allt sem þar var inni. Þar var m.a. herbergi sem Margrét svaf í með dætrum sínum þremur ásamt annarri konu og þremur börnum hennar sem leitað höfðu skjóls í Baldurshaga eftir að húsið sem hún bjó í varð fyrir flóði skömmu áður. „Einu barninu var náð í flæðarmálinu lifandi; konunar og hin börnin hreif flóðið með sjer langt út á fjörð. Menn brutust í náttmyrkinu gegnum íshroðann og náðu konunum, þótt furðulegt sje, með lífi og ósködduðum, en hin tvö börn týndust.“³ Þetta skrifar Jón Bjarnason, sem virðist hafa búið í húsinu með þeim Margréti og Jónasi. Hann hvetur lesendur til að styrkja þau hjón því þau höfðu misst aleigu sína.⁴

„Eftir þennan hörmulega atburð byggðu þau Margrét og Jónas Stephensen nýtt og stærra hús úr því, sem nothæft var úr hinu eldra, í landi Odda sunnar á Öldunni“ þar sem það stendur enn og er númer 8 við Öldugötu.⁵ Hér má því deila um hvort húsið hafi verið flutt í bókstaflegri merkingu þess orð.

Húsið var virt aftur eftir að það hafði verið flutt á Oddatanga árið 1882.

Í virðingunni segir m.a.:

„Húsið var í vor sem leið flutt úr stað, stækkað og að nokkru leyti byggt að nýju. Það er nú 16 ál. langt 9 ál. breitt, 8 ½ al. á hæð; það er með gólfi, lopti og hanabjálka; niðri eru 4 herbergi og eldhús með skorsteini og eldstó; uppi eru 4 herbergi. …⁶

Árið 1887 keypti athafnamaðurinn T. I. Imsland húsið af þeim Margréti og Jónasi, sem fóru til Vesturheims nokkrum árum síðar, og síðan hafa fjölmargir búið í húsinu og það tekið miklum breytingum að utan sem innan. Um tíma voru fjórar íbúðir í húsinu, en síðan var því aftur breytt í fjölskylduhús.⁷

Leitarorð: Seyðisfjörður

Höfundur: Guðlaug Vilbogadóttir.
Síðast uppfært 14. desember, 2023

Heimildaskrá

1
Þóra Guðmundsdóttir (2021). Húsasaga Seyðisfjarðarkaupstaðar, 2. útg., bls. 438. Seyðisfjörður: Seyðisfjarðarkaupstaður.
2
Manntalið 1880, Baldurshagi, Dvergasteinssókn, Norður-Múlasýslu. Sótt 4. ágúst 2020 af http://manntal.is/leit/J%C3%B3nas%20Stephensen/1880/1/1880/1120/149.
3
Jón Bjarnason (1882, 7. febrúar). Snjó- og vatnsflóðið á Seyðisfirði. Norðanfari, 21. árg., 11.-12. tbl., bls. 24.
4
Jón Bjarnason (1882, 7. febrúar).
5
Þóra Guðmundsdóttir (2021), bls. 437.
6
Þóra Guðmundsdóttir (2021), bls. 438.
7
Þóra Guðmundsdóttir (2021). bls. 438.

Deila færslu

Höfundur: Guðlaug Vilbogadóttir.
Síðast uppfært 14. desember, 2023